Od kilku lat w białostockim oddziale IPN prowadzone są badania naukowe oraz śledztwa, mające na celu odnalezienie miejsc pochówku ofiar zbrodni reżimów totalitarnych na terenie północno-wschodniej Polski. Efektem tych badań jest m.in. sporządzenie list nazwisk ofiar powojennych egzekucji w woj. białostockim, wykonanych głównie w więzieniu w Białymstoku, oraz osób zmarłych w tymże więzieniu po wojnie.
IPN apeluje do świadków zbrodni i osób, które wiedzą o nich z różnych przekazów i świadectw, by opowiedziały, co wiedzą i co pamiętają. Dzięki temu kolejni skazani przez komunistów na zapomnienie bohaterowie odzyskają swoje nazwiska, a ich rodziny – bliskich. Apelujemy do wszystkich krewnych ofiar, których nazwiska znajdują się na ww. listach oraz tych, których krewni zginęli na terenie białostockiego więzienia przy ul. Kopernika (dawnej Szosa Południowa) w latach 1939–1944, a którzy dotąd nie oddali swojego materiału genetycznego do badań, o kontakt z białostockim oddziałem IPN (15-637 Białystok, ul. Warsztatowa 1A, tel. 85 66-457-90 lub 85 66-457-84, mail: ).
Lista straconych na mocy wyroków śmierci w województwie białostockim w latach 1944–1956 liczy 302 nazwiska, zaś lista zmarłych w więzieniu w tym okresie – 84 nazwiska. Listy zawierają podstawowe dane osobowe ofiar. Trwają również intensywne prace badawcze, mające na celu ustalenie możliwie najpełniejszej listy ofiar zbrodni niemieckich, dokonywanych na terenie białostockiego więzienia.
Jednocześnie od 2013 r. na terenie dawnego Więzienia Karno-Śledczego przy ul. Kopernika w Białymstoku prowadzone są prace ekshumacyjne, w ramach których wydobyto z ziemi szczątki około 300 osób zamordowanych w latach 1939–1956. Kolejny etap tych prac rozpocznie się w połowie czerwca 2015 r.
Od 2011 r. w Instytucie Pamięci Narodowej realizowany jest ogólnopolski program badawczy „Poszukiwania nieznanych miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego 1944–1956”, zmierzający do ustalenia lokalizacji grobów osób straconych i zamordowanych w latach stalinizmu, ich ekshumacji i identyfikacji. Dzięki podjętym działaniom dotychczas udało się zidentyfikować 36 polskich bohaterów, zamordowanych przez komunistów w latach 1944–1956 i pogrzebanych w zbiorowych, bezimiennych mogiłach. Kolejne nazwiska zidentyfikowanych ofiar są sukcesywnie podawane do publicznej wiadomości.
Stało się to możliwe dzięki najnowocześniejszym metodom porównywania materiału genetycznego DNA ofiar i ich bliskich, stosowanym przez współpracujących z IPN naukowców z Polskiej Bazy Genetycznej Ofiar Totalitaryzmów Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie. Kolejne odnalezione szczątki czekają na identyfikację. Kolejni bezimienni dotąd bohaterowie czekają na przywrócenie czci i tożsamości. Stanie się to możliwe, jeśli będzie dostępny porównawczy materiał genetyczny od ich rodzin. Zabieg pobrania materiału genetycznego jest niezwykle prosty. Polega na pobraniu wymazu ze śliny na specjalny patyczek. Zestaw do pobrania materiału można zamówić poprzez infolinię i odesłać pocztą.
IPN i PUM uruchomiły dwie ogólnopolskie infolinie telefoniczne:
– informacja o badaniach genetycznych – tel. (91) 48 49 873
– informacja o miejscach pochówku ofiar – tel. (22) 581 86 45
Informacje o projekcie można znaleźć na stronie: www.poszukiwania.ipn.gov.pl
IPN prosi wszystkie osoby mogące pomóc, o jak najszersze rozpropagowanie niniejszej akcji.
DO POBRANIA:
Listy nazwisk ofiar zbrodni komunistycznych z terenu woj. białostockiego z lat 1944–1956
Dyrektor Oddziału IPN w Białymstoku
Barbara Bojarska-Kazberuk
