Od maja 2025 roku Sokólski Ośrodek Kultury realizuje projekt „Krajka – rekonstrukcje” ze środków Narodowego Centrum Kultury programu (EtnoPolska. Edycja 2025). W ramach działania odbywają się warsztaty tkackie poświęcone kolorowym sokólskim pasom.
Krajki na Sokólszczyźnie na przełomie XIX i XX wieku były elementem stroju ludowego, głównie męskiego i prezentem ślubnym dla gości weselnych, wełnianym pasem do przewiązywania dzieci w wieku niemowlęcym (wierzono że chroni się je w ten sposób od krzywicy). Do dziś pasy te przetrwały w domach gospodarzy wiejskich jako dekoracja wiązanki zbóż święconej w sierpniu kościołach i cerkwiach na uroczystościach maryjnych w celu zapewnienia sobie dobrych plonów (w kościele kat. 15 sierpnia – uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, tzw. „Matki Boskiej Zielnej”, w prawosławiu 28 sierpnia – Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny). Spośród innych rejonów występowania tego typu zabytków współcześnie (okolic Puńska, Suwalszczyzny, sąsiedniej Grodzieńszczyzny) pasy sokólskie wyróżniają się swoją intensywną kolorystyką i swobodą jej połączeń. Z jednej strony tradycyjnymi zestawieniami barw: zieleni z czerwienią, granatu z czerwienią, zieleni z fioletem, czerni z różem.
Pierwsze bezpłatne warsztaty z podstaw tkania zostały zorganizowane dla osób dorosłych w końcu maja w Kamienicy Tyzenhauza w Sokółce. W czerwcowych warsztatach wzięli udział m.in. uczniowie Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Sokółce.
Do współpracy Sokólski Ośrodek Kultury zaprosił młode pokolenie tkaczek z rejonu Sokólszczyzny: warsztaty prowadziła Jadwiga Możejko, twórczyni ludowa z kręgu tkaczek janowskich specjalizująca się w tkaninie dwuosnowowej.
Projekt przewiduje współpracę z lokalnymi kołami gospodyń wiejskich przy organizacji kolejnych spotkań tkackich.
Najbliższe warsztaty podstaw tkania odbędą się w miejscowości Sokolany. Zapisy prowadzone są mailowo (). Podsumowaniem działania będzie na jesieni wystawa w Muzeum Ziemi Sokólskiej SOK poświęcona krajce – Sokólskiej tkaninie ludowej.
Projekt „Krajka – rekonstrukcje” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury: EtnoPolska. Edycja 2025
(EW) Foto. Wojciech Panow
