Ważenie i mierzenie pacjentów jest niezbędne dla zdrowia publicznego w czasach epidemii otyłości. Przychodnie Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ) są zobowiązane do regularnego ważenia i mierzenia swoich pacjentów. Te podstawowe pomiary są kluczowe zarówno dla indywidualnego zdrowia pacjentów, jak i zdrowia publicznego.
Wzrost i masa ciała to parametry, które są punktem wyjścia w dyskusji o zdrowiu Polaków. Dzięki nim można określić BMI, czyli wskaźnik oceniający ryzyko nadwagi lub otyłości. Od 2020 r. placówki POZ mają prawny obowiązek raportowania tych danych do NFZ. Z raportu Najwyższej Izby Kontroli wynika jednak, że „wyniki pomiarów masy ciała i wzrostu odnotowano jedynie w 30 % skontrolowanych dokumentacji medycznych”. Ekspertka podkreśla znaczenie pomiarów: „Lekarz pierwszego kontaktu jest filarem identyfikacji potrzeb zdrowotnych pacjentów. Informacje takie jak waga i wzrost są punktem wyjścia do opracowania programów zdrowotnych, które mogą poprawić sposób żywienia i zapobiegać chorobom związanym ze stylem życia” – mówi dr hab. n. med. i n. o zdrowiu Edyta Rysiak, podlaska konsultant wojewódzka w dziedzinie zdrowia publicznego.
Narodowy Fundusz Zdrowia nie tylko płaci za świadczenia medyczne, ale także gromadzi dane, które pomagają w organizacji świadczeń opieki zdrowotnej. Już dziś widać ze wstępnych analiz NFZ, że 35% badanych pacjentów ma nadwagę, a 28% choruje na otyłość. Nadwaga dotyka więcej mężczyzn (41 %) niż kobiet (30%). Tak samo jest z otyłością – choruje na nią 31% mężczyzn i 26% kobiet.
W 2024 roku w województwie podlaskim było prawie 36% dorosłych osób bez otyłości i nadwagi. W innych województwach odsetek osób bez nadwagi i otyłości waha się w granicach 33-39%. Najwięcej osób z nadwagą i otyłością zaobserwowano na terenach wiejskich (niemal 66%). Najmniej w miastach powyżej 500 tys. mieszkańców (57%).
Dane, które dostarczają wiedzy o skali problemu nadwagi i otyłości w Polsce mogą być podstawą do podejmowania działań systemowych: „Dlatego też profilaktyka i promocja zdrowia na poziomie POZ powinny odgrywać kluczową rolę w zachowaniu zdrowia pacjentów. Znajduje to swoje odbicie zarówno w poprawie poziomu życia społecznego, jak i w rozwoju gospodarczym kraju” – dodaje dr hab. Edyta Rysiak.
Z danych o masie ciała i wzroście pacjentów, które trafiają do NFZ, skorzysta też NIZP-PZH. Posłużą do przygotowania kluczowego dokumentu z zakresu zdrowia publicznego w Polsce, czyli raportu Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania.
Problemy związane z nadmierną masą ciała mają poważne konsekwencje zdrowotne, społeczne i ekonomiczne. Wzrost liczby osób z otyłością przyczynia się do eskalacji chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca typu 2, bezdech senny, nadciśnienie tętnicze, choroby serca i niektóre nowotwory. Z analiz NFZ wynika, że wśród pacjentów, którzy przeszli zabieg endoprotezoplastyki stawu kolanowego w 2023 roku, 90% miało nadwagę i otyłość. Średnio co półtorej godziny dokonuje się w Polsce dużej amputacji kończyny dolnej u osoby z cukrzycą.
Profilaktyka kluczem do zdrowej przyszłości
„Kiedy w październiku 2024 r. inaugurowaliśmy razem z Uniwersytetem Medycznym w Białymstoku nasz wspólny projekt „Porozmawiajmy o profilaktyce #PoP!”, obiecałam, że nasze kolejne spotkania będą dotykać najważniejszych problemów zdrowotnych. W lutym tego roku „wzięliśmy na warsztat” epidemię naszych czasów – otyłość. Już w czerwcu spotkamy się na wspólnym spacerze dla serca. Lansujmy modę na zdrowy styl życia, latem wyjdziemy do przestrzeni miejskiej, by postawić kolejne kroki w kierunku zdrowia” – Anna Rzemek dyrektor podlaskiego NFZ zachęca do udziału w wydarzeniach profilaktycznych.
Szczegółową analizę danych NFZ o masie i wzroście pacjentów można znaleźć na stronie:
(IP)
